Arkivat rajonale duket se janë plot me dëshmi e dokumente për Shqipërinë dhe shqiptarët. Një nga më të pasurit është dhe Arkivi Shtetëror Bullgar, në raftet e te cilit duket se zënë vend me qindra dokumente të rëndësisë së veçantë për historinë gjithëkombëtare, që nga librat e botuar në gjuhën shqipe në vitet e 1890-ta, e deri te akte, vendime e marrëveshje që dëshmojnë për relacionet në mes dy vendeve.
Arkivat si një pikë referuese permanente e Historisë bëhen akoma më të rëndësishëm kur në to përfshihen ngjarje të rëndësisë së veçantë. Si për çdo vend tjetër, themelimi i shtetit paraqet në mos vet Historinë, pikën më kulminante të saj.
E derisa deklarata për themelimin e shtetit shqiptar të shpallur më 28 Nëntor 1912, sigurisht se gjendet në Arkiven Qendrore të Shqipërisë, diplomati i Kosovës në Sofje Bujar Desku duke ju referuar Agjencisë Shtetërore të Arkivave në Sofje ka publikuar Aktin Formal të njohjes së Pavarësisë se Shqipërisë nga ana e Bullgarisë, nën mbishkrimin Shpallja e Pavarësisë dhe konsolidimi i shtetësisë, duke e bërë dhe një paralele dhe me mbështetjen që Bullgaria i ka dhënë Kosovës në legjitimitetin e Pavarësisë së Kosovës. Duke deshifruar dokumentin origjinal, shihet se Vendimi i përket datës 24 .02, të vitit të largët 1922, pra 10 vjet pasi Shqipërisë shpalli Pavarësinë.
Ndër të tjera, në këtë akt formal-juridik thuhet se Qeveria bullgare merr këtë hap de-jure, duke ju referuar vendimit të Konferencës se Ambasadoreve të mbajtur në Nëntor 1921 në Paris e të nënshkruar nga përfaqësuesit e Britanisë se Madhe, Francës,Italisë dhe Japonisë të cilët njohin Shqipërinë si shtet Sovran dhe të Pavarur. Dokumenti mban vulën e Ministrisë se Jashtme dhe të Kulteve dhe është i firmosur nga Kryeministri i atëhershëm i Bullgarisë Aleksandar Stamboliski. /Telegrafi/
